SAFARI MAGAZINE | GUJARATI EDITION

Current issue

અંક નં. ૩૨૪ | જુલાઇ, ૨૦૨૧

Cover story

'ગ્રાફિન' - સબ બંદર કે વેપારી જેવું ક્રાંતિકારી 'મેજિક મટિરિઅલ' શું છે? (ના, શું નથી?)

પેન્સિલ વડે કાગળ પર મંડાતો દરેક શબ્દ ગ્રેફાઇટનાં ઘણાં બધાં પડો તફડાવી ચૂક્યો હોય છે. નરી આંખે તેમને દેખી શકાય નહિ. લેબોરેટરીમાં વપરાતા માઇક્રોસ્કોપ વડે અવલોકો ત્યારે એ વાતની આછેરી ઝલક જોવા મળે ખરી, છતાં અક્ષરોમાં છુપાયેલો વૈજ્ઞાનિક કરિશ્મા નજરઅંદાજ રહે છે. ઇલેક્ટ્રોન માઇક્રોસ્કોપ નીચે જે તે અક્ષરને મૂકો ત્યારે ચિત્ર સ્પષ્ટ થાય છે. ધારી લો કે તે માઇક્રોસ્કોપ ગ્રેફાઇટના માત્ર 1 અણુ ‘ઊંચા’ પડને દ્રશ્યમાન બનાવે છે અને સ્પષ્ટ રીતે તેને નીરખી પણ શકો છો. આ પડનું નામ છે graphene / ગ્રાફિન, જેના બત્રીસ ગુણો વર્ણવવામાં વિજ્ઞાનીઓને શબ્દકોશમાંના વિશેષણો ઓછા પડે છે.

વિશેષણોની લાંબી સૂચિ અહીં ટાંકવાને બદલે સાદી ભાષામાં ફક્ત આટલું નોંધીએ : જાડાઇના પ્રમાણમાપે જોતાં ગ્રાફિન જેવો મજબૂત પદાર્થ બીજો એકેય નથી. કોઇ પદાર્થ તેના જેટલો હળવો, પાતળો, ઉષ્ણતાવાહક, વીજવાહક, કઠણ તેમજ અભેદ્ય નથી. પારદર્શિતાની બાબતમાં પણ તે અજોડ છે. વિજ્ઞાનીઓ જ્યારે એમ કહે કે 21મી સદીમાં ગ્રાફિન માનવજીવનના દરેકેદરેક ક્ષેત્રમાં પ્રવેશી જવાનું છે ત્યારે તેઓ અતિશયોક્તિ કરતા નથી. વીતી ચૂકેલી 20મી સદી પોલિથિલિન, PVC, બેકેલાઇટ, પોલિપ્રોપેલિન વગેરે અનેક જાતનાં પ્લાસ્ટિકની રહી તેમ 21મી સદીમાં ગ્રાફિનનો ડંકો વાગતો રહેવાનો છે.

More interesting articles

જીવન જીવવાની ‘જીવલેણ’ જડીબુટ્ટી

પંચતંત્રની વર્ષો જૂની એક વાર્તામાં લુચ્ચી અને ચતુર લોંકડીનો ‌કિસ્સો બહુ જાણીતો છે. કદાચ નાનપણમાં વાંચ્યો હોય તો જરા પાછો તાજો કરી લેજો. પક્ષીના ઝૂંડને પોતાની તરફ લલચાવવા માટે એ લોંકડી જંગલ વચ્ચે ખુલ્લી જગ્યામાં ચત્તીપાટ પડી રહે છે. જાણે મૃત્યુ પામી હોય એવો ડોળ કરે છે. મોઢું ખુલ્લું, લબડતી જીભ બહાર અને ફાટેલી આંખોના ડોળા આકાશ તરફ છે. શ્વાસોચ્છવાસ પણ એટલો ધીમો કે જંગલનો ખંધો કાગડોય તે લોંકડીને ચોક્કસ મરેલી ધારી લે અને મરેલી ધારીને જ કાગડા જેવાં પક્ષીઓ તેના મૃતદેહનો નાસ્તો જમવા ટોળે વળે છે. પરંતુ ભરપેટ નાસ્તો છેવટે લોંકડીના નસીબે આવે છે, કેમ કે અચાનક સફાળી તરાપ મારીને નજીકના એકાદ પક્ષીને તે જડબામાં પકડી લે છે.

વટને ખાતર અ..ધ..ધ.. ખર્ચાળ વે‌ક્સિનેશન

‌પિટકાર્ન ટાપુનું નામ સાંભળ્યું છે? દુનિયાના નકશાની ધાસગંજીમાં તે ટાપુને શોધી કાઢો, એવો અઘરો સવાલ પૂછયો નથી. માત્ર નામ પૂછયું છે. ચાલો, એ વાત પણ જવા દો. આ ખોબલા જેવડા ‌બ્રિ‌ટિશ હકૂમત નીચેના ટાપુ પર વસતી પોતાની માત્ર ૪૭ વસ્તીઆંકની રૈયતને COVID-19 સામેનુ પ્ર‌તિરોધક વે‌ક્સિન પહોંચાડવા ‌બ્રિટને ગયે મ‌હિને નાણાંનો દ‌રિયો ઠાલવી નાખ્યો. કેમ? ક્યોંકિ હમારે બાપ-દાદેનેં ઘી ખાયા થા.(હમ ભલે હી એરંડે કે તેલ પર આ ગયે હૈ).

ઇઝરાયેલના યહૂદીઓ અને યહૂદીઓ

ઇઝરાયેલને રાષ્ટ્ર તરીકે માન્યતા આપનાર સર્વપ્રથમ દેશ સોવિયેત રશિયા, જેણે ઇઝરાયેલ સ્થપાયાના ત્રીજા જ દિવસે મે, ૧૭, ૧૯૪૮ના રોજ તેને પ્રમાણપત્ર આપી દીધું. કઇ ખુશાલીમાં આપ્યું તે પૂછો, કેમ કે એડોલ્ફ હિટલરની માફક સામ્યવાદી રશિયાના માથાફરેલ સરમુખ્યત્યાર જોસેફ સ્તાલિનને પણ યહૂદીઓ દીઠા ગમે નહિ. ઇઝરાયેલનું આયુષ્ય વૈશ્વિક સમર્થનના જોરે લાંબું હોવાનું વાતાવરણ જ્યારે ખડું થાય ત્યારે જ સામ્યવાદી રશિયામાં વસતા યહૂદીઓને ભરોસો બેસે કે દેશાંતર કરીને ત્યાં વસી જવામાં વળી પાછા બેવતન થવાનું જોખમ નહિ.

Notice

Due to Adobe Flash being discontinued and other technology upgrades it is no longer possible for us to provide your favorite Safari Magazine on web/desktop. In order to provide more convenience and reading pleasure we have moved the content to native mobile apps.

If you are a digital subscriber then download the mobile app and enjoy reading in the HP MobiLib Digital Pocket Library app from Harshal Publications.