SAFARI MAGAZINE | GUJARATI EDITION

Current issue

અંક નં. ૩૨૬ | સપ્ટેમ્બર, ૨૦૨૧

Cover story

કેવી રીતે યોજાય છે 'વિક્રાંત' જેવા વિમાનવાહક જહાજ પર ફ્લાઇટ ઓપરેશન્સ?

વિમાનવાહક જહાજ બાંધવું અતિ ખર્ચાળ છે એટલું જ નહિ, પણ જહાજ તૈયાર થાય ત્યારે ખર્ચ કયા આંકડે પહોંચ્યો હોય તેનો બાંધકામ શરૂ કરતી વખતે પાકો અંદાજ માંડી શકાતો નથી. ઓક્ટોબર, 2002માં સ્વદેશી ‘વિક્રાંત’નો પ્રોજેકટ ખર્ચ રૂા. 1,725 કરોડ ધારવામાં આવેલો, જ્યારે સરવાળે તે રૂા. 23,000 કરોડના જંગી ખર્ચે બન્યું. ઇજનેરોએ 40,000 મેટ્રિક ટન વજનનાં તે જહાજ માટે શ્રેષ્ઠ કોટિનું 23,000 મેટ્રિક ટન પોલાદ, આશરે 2,500 કિલોમીટર સુધી લંબાય એટલા ઇલેક્ટ્રિક કેબલ, 150 કિલોમીટર જેટલા પાઇપ, જુદી જુદી કિસમના 2,000 વાલ્વ અને લાખમાં ગણાય એટલા નટ-બોલ્ટ તથા રિવેટ વાપર્યાં. એર-કન્ડિશનિંગ અને રેફ્રિઝરેશનના પ્લાન્ટ્સ પણ મોંઘા ભાવે બન્યાં. ‘વિક્રાંત’ માટે આખરે જે આસમાની બજેટ ફાળવવાનું થયું એટલા ખર્ચમાં ત્રણ-ચાર એન્ટિ-સબમરિન અને એન્ટિ-એરક્રાફ્ટ ફ્રિગેટ મનવારો બનાવી શકાય, પરંતુ વિમાનવાહક જહાજની સમુદ્ર પર તરતાં એરબેઝ તરીકેની બહુ વિશિષ્ટ ભૂમિકા જોતાં એવી સરખામણી કરવાનો અર્થ નહિ.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘે નક્કી કર્યા મુજબ સમુદ્રમાં ભારતનું અનન્ય આર્થિક ક્ષેત્ર / Exclusive Economic Zone / EEZ કુલ 23,05,143 ચોરસ કિલોમીટર જેટલું છે, આ ક્ષેત્રમાં રહેલી સાગરસંપત્તિ પર સંપૂર્ણ અધિકાર ભારતનો છે, જેને ભારતે જ સુરક્ષિત રાખવાનો થાય છે.

More interesting articles

વિલિયમ કીડનો રહસ્યબંધ ખજાનો

૧૯૭ર માં પ્રગટ થયેલા The Treasure Diver’s Guide પુસ્તક મુજબ જગતના સમુદ્રોમાં આશરે પ,૦૦૦ અબજ ડોલરની કિંમતના ખજાના તળિયે પડ્યા છે. આશરે ૬૦૦ સ્થળો તેમાં નકશા વડે બતાવેલા છે. આમાં કેટલાય એ કે દરિયાઇ ચાંચિયાગીરીના યુગ દરમ્યાન વહાણો સાથે ડૂબ્યા આ ધનભંડારો શોધવા મથતા સાહસિકોના નસીબે ક્યારેક જેકપોટ લખાય છે. સૌથી મોટા પાયે જેની ખોજ થતી રહી છે તે ચાંચિયા વિલિયમ કીડનો દલ્લો હજી મળતો નથી. બેએક મહિનાથી (જૂન, ર૦ર૧થી) આફ્રિકાની પૂર્વે માડાગાસ્કરના દરિયાકિનારા નજીક ત્રણ ગોતાખોરો અને તેમના સહાયકોની ટીમ વૈજ્ઞાનિક સાધનો વડે ‘સમુદ્રમંથન’ કરી રહી છે.

ચંપાવતની આદમખોર વાઘણ

નૈની તાલથી છ સેવકો-મજૂરો સાથે પગપાળો નીકળેલો જીમ કોરબેટ મે ૩, ૧૯૦૭ની નમતી સાંજે પલી ગામે પહોંચ્યો ત્યારે સન્નાટાએ તેનું સ્વાગત ર્ક્યું. ગામમાં વસ્તી ભલે માંડ પચાસેકની, પણ ક્યાંય પાંદડું હલ્યા જેવો પગરવ સુધ્ધાં નહિ. પરિસ્થિતિ સામાન્ય હોય ત્યારે તો ગામનો મુખી અતિથિ મુલાકાતીને આવકારવા સામેથી ચાલ્યો આવે તે સ્થાપિત રિવાજ હતો. મહેમાનનું એ જ વખતે ગળ્યું મોં કરાવવાની પણ પ્રથા હતી. નરભક્ષી વાઘણને લીધે પરિસ્થિતિ સામાન્ય ન હતી. સ્લેટના પથરાઓ વડે બનાવાયેલાં ઘરોનાં લક્કડિયાં બારીબારણાં બંધ હતાં. વાઘણની બીકે ચોવીસે કલાક પોતાનાં ઘરોમાં ગોંધાયેલા રહ્યા હતા.

ફાસ્ટ ટ્રેક પર ચડતી ઉત્ક્રાંતિ

ઉત્ક્રાંતિને ગૂડ્ઝ ટ્રેન નહિ અને એક્સપ્રેસ ટ્રેન પણ નહિ, પરંતુ બુલેટ ટ્રેનના આયામવાળી ઠરાવે છે. આ પરિવર્તન બધા સજીવોની બાબતમાં જોવા મળે છે એવું નથી, પણ જેમનામાં ખાસ્સો પલટો દેખાય છે તેઓ જતે દહાડે સાવ જુદી સ્પિસિસમાં ફેરવાય તો આશ્ચર્ય નહિ.

એક લુપ્ત થયેલી પ્રજાતિવાળી માછલીના અવશેષો ૧૯ મી સદીમાં જોવા મળ્યા ત્યારે paleontologists / પુરાતન જીવજગતના અભ્યાસકારો મોટી શોધ થયાનું સમજ્યા. આ માછલી વિશિષ્ટ કુળની હતી અને તે કુળની બધી માછલીઓ આશરે ૬.૬ કરોડ વર્ષ પહેલાંના Cretaceous / ચાકયુગમાં નામશેષ બની હતી.

Notice

Due to Adobe Flash being discontinued and other technology upgrades it is no longer possible for us to provide your favorite Safari Magazine on web/desktop. In order to provide more convenience and reading pleasure we have moved the content to native mobile apps.

If you are a digital subscriber then download the mobile app and enjoy reading in the HP MobiLib Digital Pocket Library app from Harshal Publications.